Języczek strefowany
_Redhead_413077.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
języczek strefowany |
| Nazwa systematyczna | |
| Arrhenia spathulata (Fr.) Redhead Can. J. Bot. 62(5): 876 (1984) | |
Języczek strefowany (Arrhenia spathulata (Fr.) Redhead) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Arrhenia, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1828 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Cantharellus spathulatus. Później gatunek ten zaliczany był do różnych innych rodzajów. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu Scott Alan Redhead w 1984 r.[1]
Ma 20 synonimów. Niektóre z nich:
- Arrhenia muscigena (Bull.) Honrubia & Folgado 1984
- Arrhenia retiruga var. spathulata (Fr.) Gminder 200
- Leptoglossum spathulatum (Fr.) Velen. 1925
- Leptotus muscigenus (Bull.) Maire 1933[2].
W 1896 r. Franciszek Błoński nadał mu polską nazwę języczek mszarowy. Władysław Wojewoda w 1999 r. zmienił ją na języczek strefowany[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Kapelusz łopatkowaty lub muszlowaty o szerokości 0,8–2 cm. Powierzchnia kapelusza koncentrycznie strefowana i delikatnie omszona[4]. Trzon o wysokości 1–3 mm, tej samej barwy co kapelusz, nagi lub delikatnie omszony. Jest higrofaniczny; w stanie wilgotnym szary do szarobrązowego, w stanie suchym jasnobrązowy. Hymenofor żyłkowaty, tej samej barwy co kapelusz. Żyłki dichonomicznie rozgałęziają się dochodząc do samego brzegu kapelusza[5].
- Cechy mikroskopowe
Cystyd brak. Podstawki 28–37 × 4–8 μm, cylindryczne do maczugowatych, 4-zarodnikowe. Sterygmy zgięte o długości 4–7 μm. Zarodniki elipsoidalne lub łezkowate, szkliste, nieamyloidapne, 7–10 × 4–5,5–6 μm. Na strzępkach brak sprzążek[5].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Podano stanowiska języczka strefowanego w Ameryce Północnej, Europie i Azji. W Europie występuje na całym obszarze od Morza Śródziemnego po północne krańce Półwyspu Skandynawskiego i od Islandii po Ural[6]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 13 stanowisk[3]. W Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status E – gatunek wymierający, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7]. Aktualne i dość liczne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[8].
Występuje w lasach i na łąkach, w zbiorowiskach Peucedano-Pinetum i Spergulo vernalis-Corynephoreum[3]. Jest obligatoryjnym pasożytem mchów z gatunku pędzliczek wiejski (Syntrichia ruralis), bardzo rzadko innych z rodzaju sierpowiec (Drepanocladus)[4]. W Polsce tworzy owocniki od marca do listopada[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-12-04] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-12-04] (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b Marcin Stanisław Wilga, Mirosław Wantoch-Rekowski, Nowe stanowisko języczka strefowanego Arrhenia spathulata (Fr.: Fr.) Redhead w rejonie Gdańska-Brzezna [online] [dostęp 2022-12-04] (pol.).
- ↑ a b J.M. Barrasa, V.J. Rico, The Non-Omphalinoid Species of Arrhenia in the Iberian Peninsula, „Mycologia”, 95 (4), 2003, s. 700–713 [dostęp 2022-12-04] (ang.).
- ↑ Występowanie Arrhenia spathulata na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-12-04] (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Aktualne stanowiska języczka strefowanego w Polsce [online], Internetowy atlas grzybów [dostęp 2022-12-04] (pol.).